Różności

PROTESTANCI W TORUNIU:

JAKUB AMBROSIUS

Jakub   Ambrosius   (ur.   ok.   1590   w   Pasymiu,   zm.   27 kwietnia   1630   w   Toruniu)   –   polski   nauczyciel,   kantor luterański. Pochodził     z     Pasymia     koło     Szczytna.     W     1611 rozpoczął   studia   na   królewieckiej   Albertynie.   W   1614 przybył   do   Torunia   jako   dworzanin   (famulus)   Jana von    Beera,    podejmującego    naukę    w    miejscowym gimnazjum.   Od   1621   Ambrosius   kierował   luterańską szkołą    w Wilnie.    W    1628    ponownie    znalazł    się w Toruniu,   był   kantorem   polskim   przy   kościele   św. Jerzego   oraz   nauczycielem   polskiej   szkoły   działającej przy     tym     kościele.     Zmarł     27     kwietnia     1630 w Toruniu. Zapewne   jego   krewnym   był   Michał   Ambrosius   (ur. 1634   w Pasymiu),   który   pracował   jako   rektor   szkoły w     Piszu     oraz     był     kaznodzieją     ewangelickim w Drygałach. Źródło: Jakub Ambrosius 

MENNONICI WRACAJĄ NAD

WISŁĘ

“W    Olęderskim    Parku    Etnograficznym    w    Wielkiej Nieszawce   ostatnie   dachy   kryją   słomą.   Ciesielskiej ekipie   robota   pali   się   w   rękach.   Jedyny   taki   skansen w Polsce zaprosi zwiedzających już wiosną.” Artykuł z 5 grudnia 2015: http://pozatorun.pl/archiwa/mennonici-wracaja-nad- wisle 

PROTESTANCI W TORUNIU:

FUNDACJA WROTA NADZIEI

Fundacja Wrota Nadziei pracuje nad przygotowaniem UBG jako modułów do różnych programów biblijnych. Zaglądajcie koniecznie na ich profil! Aktualnie UBG jest dostępna jako moduły dla rBiblia (https://rbiblia.toborek.info/), e-Sword (http://www.e-sword.net), The Word (http://www.theword.net).

PROTESTANCI W TORUNIU:

COLLOQUIUM CHARITATIVUM

“W   Toruniu   panowała   długo   tolerancja   wyznaniowa. Nie   przypadkiem   to   tutaj   doszło   do   ostatniej   wielkiej dysputy    religijnej,    mającej    położyć    kres    waśniom religijnym – tzw. Colloquium Charitativum w 1645 r.” Więcej    o    tyglu    narodowo-religijnym    w    Toruniu możesz przeczytać w artykule: h  t t  p  s  :  /  /  w  w  w .  t y g  o  d  n  i  k  p  o  w  s  z e  c  h  n y .  p  l  /  t  o  r  u  n  -  n  a  r o  d  o  w - i-wyznan-31738  

PROTESTANCI W TORUNIU:

PROBOSZCZ LUTERAŃSKI

“Nowości” pisały o proboszczu toruńskiej parafii ewangelicko-augsburskiej Ks. Michale Walukiewiczu. Artykuł dostępny pod adresem: http://www.nowosci.com.pl/swieta24/a/proboszcz-z- torunia-uwielbia-gotowac,11621644/ 

PROTESTANCI W TORUNIU:

ARCHITEKTURA

“Toruń    słynie    przede    wszystkim    z    zabytkowych, katolickich   kościołów   gotyckich,   do   których   należą kościół   św.   Janów,   kościół   św.   Jakuba   i   kościół   NMP, jednak    na    obszarze    zespołu    staromiejskiego    są kościoły,    których    historia    jest    równie    ciekawa    i zaskakująca.   Jednym   z   nich   jest   kościół   akademicki pw.   Świętego   Ducha,   znajdujący   się   w   zachodniej pierzei   Rynku   Staromiejskiego   i   wyróżniający   się   na tle   otaczających   go   zabytków.   Dzięki   niemu   możemy dowiedzieć   się,   że   nie   tylko   katolicy   pozostawili   po sobie    historyczne    i    kulturowe    dziedzictwo.    Toruń zawdzięcza wiele ewangelikom.” Więcej czytaj: http://historia.org.pl/2016/05/18/ewangelicy-w- toruniu-kosciol-sw-ducha/ 

PROTESTANCI W TORUNIU: NA

GROBIE PRZODKA

Profesor   Ernst   Koerner,   doktor   honoris   causa   UMK złożył     kwiaty     na     grobie     swojego     pradziadka Theodora    Koernera,    burmistrza    Torunia    w    latach 1842-1871.   Prawnuk   wielokrotnie   gościł   w   Toruniu lecz   nie   wiedział,   że   grób   pradziadka   zachował   się. Miasto      i      UMK      uporządkowały      miejsce      oraz sfinansowały nowe tablice. Artykuł: http://www.nowosci.com.pl/kultura/a/prawnuk- slynnego-burmistrza-przyjechal-do-torunia- retro,10779456/ 

PROTESTANCI W TORUNIU:

KRZYSZTOF HARTKNOCH

Krzysztof       Hartknoch       –       historyk,       profesor protestanckiego      Gimnazjum      Akademickiego      w Toruniu,   historyk   Pomorza   i Prus.   Więcej:   Krzysztof Hartknoch  

PROTESTANCI W TORUNIU:

HENRYK STROBAND

Henryk    Stroband    –    ławnik    i    burmistrz    toruński, twórca   protestanckiego   Gimnazjum   Akademickiego w      Toruniu,      współtwórca      kodyfikacji      prawa chełmińskiego. Więcej: Henryk_Stroband 

PROTESTANCI W TORUNIU: PAUL

RUDOLF OTTO ARNDT

Paul    Rudolf    Otto    Arndt    –    niemiecki    duchowny ewangelicko-reformowany,     historyk     Kościoła,     był pierwszym   po   100   latach   przerwy   stałym   pastorem parafii reformowanej w Toruniu. Więcej: Paul_Arndt

PROTESTANCI W TORUNIU:

SAMUEL BOGUMIŁ LINDE

Samuel     Bogumił     Linde     –     polski     leksykograf, językoznawca,     tłumacz,     bibliograf,     pedagog     i bibliotekarz.     Autor     pierwszego     słownika     języka polskiego. Z pełną biografią można zapoznać się na stronie: Samuel_Linde  

PROTESTANCI W TORUNIU:

PIOTR ARTOMIUSZ

Jednym   z   protestantów   mających   wpływ   na   Toruń był   Piotr   Artomiusz   –   toruński   teolog   i kaznodzieja luterański, pisarz religijny i autor kancjonału. Więcej możesz przeczytać pod adresem: h  t  t  p  :  /  /  w  w  w  .  t  u  r  y  s  t  y  k  a  .  t  o  r  u  n  .  p  l  /  a  r  t  /  2  6  1  /  p  i  o  t  r  - artomiusz-petrus-artomius.html   Patrz także: Piotr_Artomiusz  

KOŚCIÓŁ ŚW. JERZEGO –

PROTESTANCKI KOŚCIÓŁ

NIEISTNIEJĄCY OD 1811 ROKU

Kościół      św.      Jerzego      –      protestancki      kościół nieistniejący od 1811 roku. “Kościół      stał      poza      murami      miejskimi,      na Chełmińskim   Przedmieściu   –   około   350   metrów   na północ    od    Bramy    Chełmińskiej.    Przez    wiele    lat związany   był   z   leprozorium.   Szpital   dla   trędowatych został   ufundowany   około   roku   1260,   natomiast   w połowie   XIV   wieku   kościół   został   świątynią   parafialną dla   toruńskich   przedmieść.   Był   to   najstarszy   toruński kościół położony poza murami miejskimi. Pierwsza,   jeszcze   drewniana   świątynia   istniejąca   w tym    miejscu    około    1340    roku    została    zastąpiona większą,   ceglaną   budowlą.   Kościół   był   orientowany. W     zachodnią     elewację     jednonawowej     świątyni wbudowano    kruchtę,    z    której    wyrastała    w    partii szczytu   ośmioboczna   wieżyczka   nakryta   hełmem.   Na jej      szczycie      umieszczona      była      chorągiewka św. Jerzego.   Oprócz   wieży,   zachodnią   fasadę   zdobiły schodkowe    szczyty    z    blankowaniem    i    blendami. Świątynia         składała         się         z prostokątnego, trójprzęsłowego   prezbiterium   o wymiarach   15   m   x   8 m    oraz    szerszej    od    niego    czteroprzęsłowej    nawy o długości   ok.   18   i szerokości   ok.   13 m.   Dodatkowo prace     ziemne,     prowadzone     w     okolicy     dawnej lokalizacji    kościoła    prowadzone    w    latach    60.    XX wieku,        wykazały        obecność        dużej        ilości glazurowanych   cegieł   i dachówek,   co   wskazuje   na wysoką    dbałość    o    kolorystykę    budowli.    Wysokość wieży     świątyni     na     podstawie     rysunku     Steinera można określić na ok. 40 m. Świątynia   była   niszczona   zarówno   podczas   potopu szwedzkiego    (1657),    jak    i    III    wojny    północnej (1703),    jednak    zarówno    za    pierwszym,    jak    i    za drugim razem była odbudowywana. Kościół      miał      być      przeznaczony      do      służby trędowatym,   stąd   w jego   otoczeniu   powstały   typowe dla    takich    placówek    zabudowania:    szpital    (zwany Małym),    przerobiony    w    XVII    wieku    na    plebanię    i cmentarz.     Na     cmentarzu     ustawiono     kapliczkę. Dodatkowo,   już   w   1260   roku,   w   okolicy   postawiono tzw.   Wielki   Szpital,   czyli   leprozorium,   będące   pod opieką     rady     miejskiej.     W     późniejszym     okresie leprozorium   przeniesiono   do   zabudowań   leżących   w większej    odległości    od    miasta.    W    XV    wieku,    po wygaśnięciu   epidemii   trądu,   szpital   dla   trędowatych zamieniono na przytułek dla niedołężnych. W   okresie   reformacji   kościół   został   świątynią   gminy ewangelickiej.      Nabożeństwa      aż      do      tumultu toruńskiego   (1724)   odbywały   się   wyłącznie   w   języku polskim,      później      również      po      niemiecku.      Po wydarzeniach   tumultu   kościół   św.   Jerzego   pozostał jedyną świątynią protestancką w mieście. W   czerwcu   1811   roku   kościół,   a   także   cały   kompleks okolicznych   budynków   wyburzono,   by   zrobić   miejsce dla    budowy    fortyfikacji    Księstwa    Warszawskiego. Dzisiejszy   cmentarz   parafialny   kontynuuje   tradycję cmentarza    przy    kościele    św.    Jerzego,    ale    został założony na nowym miejscu po 1813 r. Parafia    ewangelicka,    która    utraciła    swoją    parafię pierwotnie     odprawiała     nabożeństwa     w     innych świątyniach   Torunia,   aż   w 1907   roku   przeniosła   się do     nowo     wybudowanego     kościoła     noszącego pierwotnie      wezwanie      św.      Jerzego,      następnie św. Jerzego      i      Matki      Boskiej      Zwycięskiej,      aż ostatecznie   ustaliła   się   nazwa   składająca   się   jedynie z drugiego członu. W   2014   roku   podczas   prac   remontowych   torowiska tramwajowego   przy   ul.   Czerwona   Droga   odkopano fragmenty    fundamentów    kościoła,    które    zostały udokumentowane     przez     służby     archeologiczne.” (Więcej: Kościół św. Jerzego w Toruniu )

PROTESTANCI W TORUNIU:

PIOTR JAENICHEN

Piotr   Jaenichen,   inne   formy   nazwiska:   Jaenichius   – uczony   toruński,   rektor   Gimnazjum   Akademickiego   w Toruniu. Więcej: Piotr_Jaenichen  

PROTESTANCI W TORUNIU: JAN

TURNOWSKI

Jan    Turnowski    –    senior    Jednoty    braci    czeskich, teolog,     poeta.     W     1610     roku     został     polskim kaznodzieją     przy     kościele     Świętego     Jerzego     w Toruniu.    Był    też    profesorem    teologii    w toruńskim gimnazjum akademickim. Jan_Turnowski   Patrz też: Gimnazjum_Akademickie_w_Toruniu  

PROTESTANCI W TORUNIU:

MENNONICI

“W    Olęderskim    Parku    Etnograficznym    w    Wielkiej Nieszawce   stanęły   już   trzy   zagrody   Menonitów.   Liczą sobie    po    prawie    200    lat,    zostały    przeniesione    z terenów    Dolnej    Wisły    i odrestaurowane    tak,    aby odzyskały dawny blask.” Krótki   materiał   o   pamiątkach   architektonicznych   po mennonitach możesz przeczytać pod adresem: h  t  t  p  s  :  /  /  t  o  r  u  n  .  n  a  s  z  e  m  i  a  s  t  o  .  p  l  /  o  l  e  n  d  e  r  s  k  i  -  p  a  r  k  u  - e  t  n  o  g  r  a  f  i  c  z  n  y  -  w  -  w  i  e  l  k  i  e  j  -  n  i  e  s  z  a  w  c  e  -  j  u  z  /  a  r  /  c  8  - 4645151

PROTESTANCI W TORUNIU:

MENNONICI

Krótki materiał o Mennonitach. “Koncert   amerykańskiego   Chóru   The   Hope   Singers rozpocznie   w   regionie   realizację   projektu   „Olędrzy   – osadnicy    znad    Wisły.    Sąsiedzi    obcy    i    bliscy”.    Na program   składają   się   m.in.   sesja   popularnonaukowa, spektakl,    a    także    wycieczki    śladami    osadnictwa olęderskiego.” Materiał wideo: https://www.youtube.com/watch?v=dhEYJzEJCIU

PROTESTANCI W

TORUNIU: GIMNAZJUM

AKADEMICKIE W

TORUNIU

Czy wiesz, że Gimnazjum Akademickie w Toruniu zostało założone w 1568 roku, jako protestancka szkoła półwyższa? Szkoła ta odznaczała się wysokim poziomem nauczania i nowatorstwem poglądów. Była jedną z najsłynniejszych i najświetniejszych uczelni w Królestwie Polskim. Więcej: Gimnazjum Akademickie w Toruniu