Protestanci w Toruniu

Historia i współczesność protestantyzmu w mieście Kopernika

Odkryj bogatą historię protestantyzmu w Toruniu sięgającą 1520 roku oraz poznaj wspólnoty protestanckie aktualnie działające w naszym mieście.

Współczesne wspólnoty protestanckie

Poznaj społeczności protestanckie aktualnie działające w Toruniu

Mapa kościołów protestanckich

Interaktywna mapa pokazująca lokalizacje kościołów protestanckich w Toruniu

Organizacje i fundacje

Aktywne organizacje protestanckie w Toruniu

Chrześcijańskie Stowarzyszenie Akademickie, oddział w Toruniu

Chrześcijańskie Stowarzyszenie Akademickie (ChSA) jest ogólnopolską organizacją pozarządową, zrzeszającą studentów i młodych absolwentów wyższych uczelni, którzy utożsamiają się z wartościami wynikającymi z Pisma Świętego.

Adres: ul. Grudziądzka 5/7, 87-100 Toruń

Opiekun: dr hab. Anna Bartkiewicz, prof. UMK

Strona: chsa.org.pl

Fundacja Ewangeliczna

Fundacja zajmująca się rozprowadzaniem publikacji o tematyce biblijnej i działalnością wydawniczą chrześcijańską.

Adres: ul. Myśliwska 2, 87-100 Toruń

Telefon: 56 692-68-69

Rachunek bankowy: Bank Pekao S.A. 74 1240 1936 1111 0010 9110 9029

Strona: fewa.pl

Fundacja Świadome Chrześcijaństwo

Fundacja Świadome Chrześcijaństwo skupia się na zaspokajaniu duchowych potrzeb chrześcijan, szczególnie w społecznościach ewangelicznych, poprzez przybliżanie klasyków chrześcijańskiej duchowości. Ich celem jest nauczanie i wychowanie na podstawie zasad życia duchowego objawionych w Biblii i praktykowanych przez chrześcijańskich pasterzy.

Strona: www.swch.pl

Toruńskie Przymierze Protestanckie

Forum współpracy Kościołów protestanckich o charakterze ewangelikalnym działających na terenie Torunia. Jedną z inicjatyw Przymierza są wspólne obchody corocznego Święta Reformacji.

Członkowie:

  • Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów
  • Zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan
  • Zbór Kościoła "Chrystus dla Wszystkich"
  • Zbór Kościoła Zielonoświątkowego

Toruńskie Towarzystwo Ewangelickie

Celem towarzystwa jest kultywowanie i upowszechnianie kultury ewangelickiej, umacnianie w społeczeństwie Polskim zasad tolerancji religijnej i pluralizmu wyznaniowego, wspieranie interesów i utrwalanie dobrego imienia ewangelików w Polsce, zapoznawanie społeczeństwa Polskiego z tradycjami reformacji i znaczeniem kościołów ewangelickich w rp, pielęgnowanie więzi wśród społeczności ewangelickiej w warunkach diaspory.

Adres: ul. Strumykowa 10, 87-100 Toruń

Historia protestantyzmu w Toruniu

1520 - Początki reformacji

Pierwsze przejawy reformacji w Toruniu. Dekret Zygmunta I Starego zakazujący pism reformacyjnych świadczy o rozprzestrzenianiu się nowych idei religijnych w mieście.

25 marca 1557 - Pierwsze publiczne nabożeństwo

Pierwsze oficjalne nabożeństwo ewangelickie po przyjęciu Wyznania Augsburskiego. Data ta oznacza oficjalne przyjęcie protestantyzmu przez miasto Toruń.

1568 - Powstanie Gimnazjum Miejskiego

Założenie Gimnazjum Miejskiego, które w 1598 roku zostanie podniesione do rangi Akademickiej. Ważny ośrodek edukacji protestanckiej.

1595 - Synod generalny

Wspólny synod generalny luteranów, kalwinistów i braci czeskich. Ważne wydarzenie dla jedności protestanckiej w regionie.

1645 - Colloquium Charitativum

Historyczne spotkanie ekumeniczne protestantów i katolików, próba porozumienia między wyznaniami.

1667 - Utrata kościoła św. Jakuba przez protestantów

Protestantyzm w Toruniu przeżywał coraz większe trudności. W 1667 roku protestanci utracili kościół św. Jakuba.

1724 - Tumult toruński

Krwawy tumult toruński - tragiczny konflikt religijny, który zakończył się egzekucjami i osłabieniem pozycji protestantów w mieście.

1818 - Powstaje Kościół Ewangelicki pw. Trójcy Świętej

Budowa nowego zboru ewangelickiego na Rynku Nowomiejskim.

1901 - Powstaje Zbór Kościóła Baptystów

Pierwszy chrzest odbył się w 1890r. Rozwijająca się wspólnota była początkowo placówką Zboru w Inowrocławiu. Samodzielny Zbór Toruński ukonstytuował się 5 kwietnia 1901r. z liczbą 153 członków. Pierwszym pastorem Zboru został Karl Burbulla.

1901 - Przybycie Adwentystów do Torunia

Pierwsi adwentyści przybyli do Torunia z Bydgoszczy po 1901 roku. Zbór powstał w 1904 roku. Pierwszymi wiernymi byli Niemcy, którzy odeszli z Kościoła ewangelickiego. Po 1920 roku w Toruniu mieszkali adwentyści narodowości niemieckiej i polskiej. Liczba wyznawców spadła w 1920 roku, po przyłączeniu Torunia do Polski.

1921 - Założenie Parafii Ewangelicko-Augsburskiej

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w Toruniu ponownie rozwinęła się działalność protestancka. Powstała nowa parafia ewangelicko-augsburska.

1979 - Odrodzenie protestantyzmu ewangelikalnego

Zbór Ewangelicznych Chrześcijan w Toruniu rozpoczął działalność pod koniec lat siedemdziesiątych. Pierwsze nabożeństwo zorganizowane przez niewielką grupę chrześcijan odbyło się w listopadzie 1979 w domu państwa Tołwińskich.

lata 80. i 90. - Kościół Chrześcijański w Toruniu rozłam i nowe społeczności

Pod koniec lat 80. XX w. powstał (obecnie nie istniejący) niezależny Kościół Chrześcijański w Toruniu. Po wielu dynamicznych zmianach, na początku lat 90, wyłoniły się z tego zboru społeczności: niesformalizowana grupa, nawiązująca do ideałów tzw. Kościoła braterskiegoKościół „Chrystus dla Wszystkich”, część członków społeczności zasiliła też szeregi Kościoła Zielonoświątkowego.

1988 - Reaktywacja kościoła baptystów

Adam Gutsche, został wysłany przez Zbór Gdański, by reaktywować kościół baptystów w Toruniu.

1996 - Powstaje Zbór Kościoła Zielonoświątkowego w Toruniu

We wrześniu 1994 zostaje powołany punkt misyjny, przekształcony miesiąc później w filię Kościoła Zielonoświątkowego w RP, na bazie której 20 listopada 1996 utworzono samodzielny Zbór.

1998 - Oficjalne powołanie Zboru Baptystów

21 stycznia 1998 - prawie sto lat po powstaniu pierwszego zboru baptystycznego w Toruniu, po ponad 40-letniej przerwie w jego istnieniu, Rada Kościoła znów powołała Zbór Kościoła Baptystów w Toruniu.

XXI wiek - kolejne społeczności

W XXI wieku do grona społeczności protestanckich dołączył Kościół Boży w Toruniu. Zaś pod szyldem: Kościół Dla Torunia “Freedom”, swoją pracę rozpoczął drugi Zbór Kościoła Zielonoświątkowego. Od niedawna w Toruniu swojego miesca szuka Społeczość będąca częścią Zboru Kościoła Chrześcijan Baptystów K5N z Poznania. W ostatnim czasie powstał też Kościół Chrześcijan Baptystów - Filadelfia, skupiający się na pracy wśród wierzących z Ukrainy i korzystający gościnnie z budynków Zborów Exodus.

Ciekawostki

Toruń - tygiel wyznań protestanckich

W XVI-XVII wieku Toruń był miejscem, gdzie na przyjaznym gruncie spotykały się różne wyznania protestanckie - luteranie, kalwini, bracia czescy i mennonici. Był to chlubny wyjątek w ówczesnym świecie, gdzie zazwyczaj panowała nietolerancja religijna.

Akademia Toruńska

Protestancka Akademia Toruńska była jedną z najważniejszych uczelni protestanckich w Polsce. Działała od 1598 do 1793 roku i kształciła elity protestanckie z całego regionu.

Burmistrz Henryk Stroband

Za czasów burmistrza Henryka Strobanda (przełom XVI i XVII wieku) protestantyzm w Toruniu przeżywał swój złoty okres. Stroband wspierał rozwój kultury i nauki protestanckiej.

Kościół św. Szczepana

Kościół św. Szczepana zbudowany w 1904 roku jest najstarszym zachowanym kościołem protestanckim w Toruniu i jedynym z ciągłością historyczną sięgającą 1557 roku.

Różnorodność denominacji

W Toruniu działają przedstawiciele wielu denominacji protestanckich: luteranie, baptyści, zielonoświątkowcy, adwentyści, ewangelikalni i inne wspólnoty.

Wielojęzyczne nabożeństwa

Współczesne zbory protestanckie w Toruniu prowadzą nabożeństwa nie tylko w języku polskim, ale także w rosyjskim i ukraińskim, służąc różnorodnym społecznościom.

Dawny zbór ewangelicki w nowej roli

Dawny kościół ewangelicki na Rynku Nowomiejskim, zbudowany w latach 1818-1824 według projektu z pracowni Karla Friedricha Schinkla, obecnie służy jako siedziba Fundacji TUMULT i sala kinowa.

Uwspółcześniona Biblia gdańska

Rewizja protestanckiej Biblii gdańskiej z 1632 roku. Tekstem źródłowym była sama Biblia gdańska. Zadaniem nowego przekładu było dostosowanie jej do współczesnego odbiorcy, jednocześnie nie ingerując w przekaz. Pracę nad rewizją zainicjowała, założona w Toruniu, Fundacja Wrota Nadziei. Aktualnie działalność fundacji skupia się na druku i dystrybucji UWG.

Pismo Święte. Przekład toruński

Ewangelikalny przekład Nowego Testamentu i wybranych ksiąg Starego Testamentu, którego pierwsze wydanie (wówczas sam NT) ukazało się jesienią 2017 roku. Wydawcą przekładu jest Fundacja Świadome Chrześcijaństwo z Torunia. W skład komitetu redakcyjnego wchodzili: Michał Basiewicz, Karol Czarnowski, Waldemar Kułakowski oraz Karol Zieleźnik, a konsultantem w zakresie przekładu ksiąg hebrajskich był pastor Piotr Zaremba.